Lacagtu waa shayga ugu badan ee aadanuhu raadiyo si uu baahiyihiisa ugu daboolo. Waxaan subax walba usoo kacnaa si maalinteena ay noogu noqoto maalin shaqo oo aan lacag sameyno, si aan u bixino waxyaabaha daruuriga ah ee u baahan in la bixiyo si aan u noolaano, sida biilasha, kirada, cuntada, iwm.
Waxaa macquul ah in waqti xaadirkan la halgamayso sidii aad lacag badan ku samayn lahayd, subax walba aad u kalahdo shaqo 9-ka subaxnimo ilaa 5-ta galabnimo. Ama aad dhameysatay waxbarashada nidaamiga ah, rajeyneysid na inaad lacag hesho si ay riyooyinkaaga kugu rumoobaan. Sida inaad u baxdo dalxiis, aad ku noolato mid ka mid ah magaalooyinka aad adduunka ugu jeceshahay, ama aad noqoto Elon Musk-iga labbaad. Si kastaba ha ahaatee, waxaan kula wadaagayaa waxa tahay, sidee loo noqdaa maalqabeen?
Taajirnimadu waa mid ka duwan sida ay u muuqato, markaad maqasho qofkaas waa taajir, waxaa kugu soo dhacaya in heysashada guryo waaweyn, baabuur qaali ah, iyo ku noolanshaha nolol dabaqadda sare ahi, ay la mid tahay heysashada farxad. Balse haddii aad aamisan tahay taas, waad ku qaldan tahay. Heysashada hanti lama mid ahan heysashada farxad. Haddii aad murugeysnayd kahor intaadan hantiile noqon, sidii ayaad u murugeysnaan doontaa. Haddii aad faraxsanaydna, sidii ayad u faraxsanaan doontaa, balse haddii aad u maleynayso inaad u baahan tahay intaasoo lacag ah si aad u farxdo, marka aad hesho wixii aad rabtay, waxaad isweydiineysaa in wax walba aad rabtay aad heshay, wax kasta oo aad itaasoo sano u soo shaqeynaysay aad gacanta maanta ku heysatid, balse aysan waxba isma beddelin. Wali qofkaagii shalay aad tahay, wali sidaadii aad u murugeysan tahay, wali ay jiraan dhibaatoyin badan oo aadan xal u helin. Markii hore waxaad aaminsanayd inaad u baahan tahay intaasoo lacag ah si aad u faraxdo, balse waad heysataa maanta lacagtii aad rabtay, walina waxaa jira dhibatooyin badan oo aysan lacagtaadu xalin karin. Kadib maxaad sameyneysaa? Heysashada waxyaalaha maadiga ahi waligood kaama dhigi doonaan qof faraxsan, waana runta qaraar ee nolosha. Taasina macnaheedu maahan inaan kaa leexinayo inaad wax qabsato oo riyooyinkaaga aad ka dhabeyso, balse waa inaad fahanto in lacagtu aysan ahayn haysashada wax walba. Dhammaan baahiyahaaga oo dhanna aysan buuxin karin.
Lacagtu kaama dhigeyso qof faraxsan, balse waxay kaa dulqaadi doontaa waxyaabo badan oo kugu sababaya farxad-daro. Heysashada hanti, waa heysashada xorriyad. Inaad xor ka tahay faqriga, gaajada, lacagla’aanta iyo baryada aadanaha. Sidoo kale, inaad xorkatay inaad qof kale u shaqayso, mana ahan wadada hantiile lagu noqon karo. Inaad waqtigaaga kireysato si aad lacag u hesho, waxay la mid tahay inaad naftaada adoonsatay. Inta noloshada ka dhimanna, waxaad ka shaqaynaysaa shaqo aad necebtahay, shaqo aad waqtigaaga iyo tamartaada ku dhamaysay, balse waligeed aan lagu dhihin “mahadsanid”. Shaqo aad subax walba usoo kalaheyso, habeen walbana aad ka dheelmaneyso. Ujeedka ugu weyn ee aad oga shaqaynaysana ay tahay inaad mushaar hesho oo kaliya. Dadka inta badan waxay u moodaan in wadada lagu dhiso hanti, lacagna lagu sameeyo ay tahay inaad shaqaale noqoto oo aad mushaar hesho. Taasina maahan mid shaqeynaysa sababo badan oo jira dartood. Maxaa yeelay, wax-soogalitaankaagu waxay ku xiran tahay wax-soosaarkaaga. Waxaa qasab ah inaad waqtigaaga geliso si aad lacag u hesho, taasoo micnaheedu tahay markaad hurudid inaysan waxba ku soogalayn, markaad fasaxa ku jirto inaysan waxba kusoo-galayn, markaad howlgab noqotana inaysan waxba ku soogalayn. Waqtigaaga bixi kadibna lacag udhiganta qaado, kumana xirna shaqada aad qabaneyso heerka ay tahay dhakhtar noqo, looyar ahaw, macallin ahaw, ama waardiye ahaw, kuligood waxay ka wada siman yihiin hal qaacido oo ah inaad waqtigaga galisid si aad lacag u hesho. Adigu waxaad ushaqeyneysaa qof kale, qofkaasina wuxuu qaadanaya qatarka, faa’idada, iyo wax walba oo kasoo-gala shaqadaas aad qabaneyso. Adigana waxay kusiinayaan lacagta ugu yar ee ay tahay inay kusiiyaan si aad shaqadooda ugu qabato.
Waxaad u baahantahay maahan mushaar, waa hanti. Lacagta aad shaqeyneyso marka aad hurudid, marka aad dalxiiska ku maqan tahay, marka aad howlgabka noqoto. Haddii aad isweydiineyso waa maxay hanti, hanti waa robot-ka warsadaha ee wax-soosaara. Hanti waa barnaamijyada kombiyuutarka ee habeenkii macaamiisha u adeega. Hanti waa lacagta bangiga ku jirta ee dib-u-maalgashiga loogu sameeyo ganacsiyada kale. Lacagtan waxay kusiineysa xorriyad, waxay kuu oggolaaneysaa in waxkasta oo aad jeceshahay samayso waqti walbo oo aad rabto. Uma baahnid inaad koodh iyo taay sooxirato, subax hore aad hurdada ka soo kacdo kadibna aad u degdegto meeshada shaqada, adigoo welwel ka qaba inaad daahdo oo jaamka jidadka ka jira ay kaa daahiyaan shaqadaada. Uma baahnid inaad noloshada ku limso 8 saacadood oo aad qof kale ushaqeyso kadibna lagu siiyo waxyar oo lagu magac daray mushaar.
Hantidu waxay kuu iibineysaa xorriyad, ujeedka ugu weyn ee hanti u dhisaneyno waa inaan xorriyad helno, maahan inaan iibsano waxyaabo qaali ah, ama aan ku socono baabuur Ferrari ah, ama ku duulno mid kamid ah diyaaradaha ugu qaalisan ama aan qasri degno. Waxyaabahani waxay kugu sababayaan inaad lacagta eryato. Inaad lacag eryatana waxay la mid tahay inaad maqaam eryatid, iyo in bulshada dhexdeeda aad magac ku lahaato. Ciyaarista ciyaarta noocaan ah ee loo yaqaan cayrsashada maqaamka, haddii aan si kale u dhigo, inaad qiimahaaga dul dhigto sida dadka kale kuu arkaan, waxay hoos u dhigeysaa qiimahaaga shaqsiyadeed. Waxaadna noqoneysaa qof wax walba oo uu sameynayo, u sameynaya in lagu aamano, in lagu dhaho hebal waa qof magac leh, waa qof hantiile ah, waxyaabo sidaas oo kale ah.
Wadada kaliya ee maqaam sax ahi lagu dhiso waa inaadan raadsanin maqaaamka, ee uu isagu ku soo raadsado. In wax walba oo aad sameyneyso aadan usamaynin inaad magac ku hesho, in dadku kugu jeclaadaan, iyo inaad qofka ugu wanaagsan noqoto. Maxaa yeelay, dadku kuma wada jeclaanayaan, mana noqoneysid qofka ugu wanaagsan ee sheygaas yaqaanay, ama qofka ugu hantida badan. Kaliya maahan hantida iyo lacagta, noloshaada ayaad ku dabaqi kartaa caqiidadan. In wax walba oo aad sameyneyso aadan usamaynin inaad magac ku hesho oo lagugu jeclaado, ama aad aaminsantahay inaad ubaahantahay intaas oo lacag ah ama intaas oo caannimo ah si aad u faraxdo ood u dhahdo, “Way igu filan tahay, wax walba oo aan rabay waan helay.” Xitaa haddii aad heshid ma farxi doontid, kumana qanci doontid. Maxaa yeelay, ma jiro wax dunidan saaran oo buuxin kara baahida aadanaha. Taas bedelkeed, waa inaan wax kasta oo aan sameyneyno aan u samayno inay yihiin shey shaqsi ahaan macno i nooleh, buuxin karana baahiyaheena aasaasiga ah. Inaan wanaajino xiriirka aan dadka la leenahay, korna u qaadano qiimahanaga shaqsiyadeed. Haddii aad ganacsi cusub bilaabeyso, aadan ubaalabin si aad taajir ugu noqoto magacna aad ugu hesho, ee aad u bilowdid inaad ka barato xirfad cusub oo waayo-aragnimo wanaagsanna aad ka dhaxasho.
Inaan u qabano inaan jecelnahay sheygaas aan qabaneyno, kuna dareemeyno rayrayn iyo inaan ku raaxeysaneyno marka aan qabaneyno. Bill Gates ayaa waxa uu yiri, “Marnaba ma filaynin inaan lacag badan ka samayn doono, waxaan kaliya jeclaa dhisida software-da.” Taas waxay ina tusinaysaa in sheyga aad jeceshahay haddii aad fursad ka dhex raadiso uu kuu horseedi karo inaad noqoto qofka ugu qanisan dunida.
Ma aqaan waxaad ku fiican tahay, waxa aad jeceshay, iyo waxa aad qaban lahayd toona, balse raadi meesha aad ku fiican tahay, waxa aad inta badan xiiseyneyso inaad qabato. Sheyga marka aad qabaneyso, aadan dareemeyn inaad dhibsaneyso. Dhibaatada ugu weyn ee na haysta waxay tahay inaynan garanayn meesha aan ku fiicannahay iyo sida fursad looga dhex raadiyo.
Muhiim maahan waxa ay tahay, muhiimaddu waa in aynan u arkin in waxani ay shaqo tahay, ee aan u aragno shay aan jecelnahay inay tahay. Haddii aad ganacsi ka samayn kartid, waa arrin wanaagsan oo kugu horseedi doonta isbeddel wanaagsan.
Waxaan tusaale usoo qaadan karnaa Oprah Winfrey. Waqti badan oo ay kasoo shaqeyneysay shaqo ay neceb tahay, ugu dambeyn waxay ka shaqo bilowday idaacadd. Waxay tiri, “Shaqo walba oo aan soo qabtay, waxaan rabay inaan kahelo dareenkan aan hadda dareemayo. Waxaan fahmay macnaha ah inaan jeclahay qabashada howshan, xitaa haddii aysan isiineyn lacag, waan qaban doonaa marwalba.” Waxay intaas ku dartay, “Haddii aad ka heli karto lacag samaynta waxa aad jeceshahay, lacag walba aad ka hesho waxay noqon doontaa hadiyad.”
Taajirnimadu maahan wax fudud mana ahan wax ku imaada maalin labba iyo saddex. Inta noloshaada kadhiman ayey qaadan kartaa. Dadka guuleysta ama hantiilayaasha ahi, waxaa jira su’aalo ay isweydiin jireen inta ay safarkan ku soo jireen: Maxay u sameynayaan waxa ay sameynayaan? Maxay tahay hadafka ay ka leeyihiin? Ilaa halkee ayey gaarsiin doonaan? Laakiin waxay soo kici jireen subax walba, meesha ayeyna kasii wadi jireen ilaa uu isbeddel imaanayey.
Waxay ciyaareen ciyaar qatar ah oo ay adag tahay inuu qof kasta ku dhiirado. Waxay ciyaareen ciyaar waqti dheer socotay, waxay lasoo kulmeen guul-darrooyin badan, tijaabooyin badan ayey soo arkeen ilaa meesha ay maanta taagan yihiin imaadaan. Ma jirto caalamkan wax la dhaho sida dhaqso ah ku taajir, dabcan hadey jirtana maahan mid sii waarta. Haddii aad rabto inaad maal-qabeen noqoto, waqti ayey qaadaneysaa.
Dhibaatada inta badan dadka haysata waxay tahay, qofkasta wuxuu rabaa inuu si dhaqso ah wax ku helo, taasna maahan mid nasiib-darro inoo shaqeyneysa. Waxkasta oo aad ubaahantahay waa inaad waqti galisaa, waa inaad howl walba aad qabaneyso aad xirfadeeda la’imata, hadafkaagana aad ka dhigtaa inaad noqotid qofka ugu fiican ee howshas qaban kara. Ujeedku waa inay kuu noqoto mid aad taqasus u leedahay. Waa inaad raadisaa waxa aad ku fiican tahay, hadafkaagu waa inuu ka turjumaa aqoonta gaarka ah ee aad howshaas u leedahay. Kaliya maahan doonista inaad noqoto kan ugu fiican, ee waa in ay ka turjumaan in howshas aad qabaneyso aad xirfad u leedahay. Waa inaad karti u leedahay, oo ay tahay mid aad jeceshahay qabashadeeda. Hadafkaaga iyo xirfadahaagu waa inay isla jaan qaadaan si ay kaaga dhigaan kan ugu fiican adduunka.
Ujeedku waa inaad imaatid meel aad leedahay, “Tani waa wax aan rabay, howshan aan qabanayo maahan shaqo kaliya, balse waa meel kudaremayo rayn rayn.” Markay intaasi isku tagaan waxay noqon doontaa safar dheer, laakiin aad taqanaa sida loo wajaho. Kadibna waa inaad ku raaxeysataa ood siiwadaa howshaas. Waa inaadan tirin waqtiga ay guushu iman doonto, waxaa laga yaabaa inay waqti dheer oodan filaneyn qaadato, balse waxaad ku gaari kartaa dadaal, joogteyn, iyo inaad hadaf leedahay. Kadibna lacagta iyada ayaa iman doonta. Ogowna, guuleysta walba waxaa ka danbeeyey guul-darrooyin badan. Hadda bilow meesha aad joogto ka bilow, ha sugin berri, maanta ayaad heystaa.
~Kafikir
